Δαμαλάς, Αριστείδης

(Πειραιάς 1855 – Παρίσι 1889). Ηθοποιός του θεάτρου, που διακρίθηκε κυρίως στη Γαλλία. Μετά τις στοιχειώδεις σπουδές του στον Πειραιά ταξίδεψε στην Αγγλία και στη Γαλλία για να μάθει τις αντίστοιχες γλώσσες. Έπειτα από τετράχρονη διαμονή στο εξωτερικό, όπου γνωρίστηκε με καλλιτέχνες που τον μύησαν στα μυστικά της σκηνής, επέστρεψε στην Ελλάδα και κατατάχτηκε εθελοντής στην επιστράτευση του 1878. Όταν αργότερα έφυγε και πάλι για το Παρίσι, μοναδικός σκοπός του ήταν να ασχοληθεί αποκλειστικά με το θέατρο. Χάρη στο ωραίο και ευγενικό παρουσιαστικό του, αλλά κυρίως στη γλωσσομάθειά του, κατόρθωσε να προσληφθεί στον θίασο της Σάρα Μπερνάρ, όπου αρχικά έπαιζε μικρούς και ασήμαντους ρόλους με το ψευδώνυμο Ντάρια. Η συμπάθεια και αργότερα ο παράφορος έρωτάς του με τη μεγάλη καλλιτέχνιδα κατέληξε στον γάμο τους, που έγινε στο ελληνικό προξενείο του Λονδίνου το 1882. Η συζυγική ευτυχία κράτησε μόλις έναν χρόνο, καθώς χώρισαν φιλικά, χωρίς να σταματήσουν να συνεργάζονται στη σκηνή. Όμως ο καλλιτέχνης δεν μπόρεσε ποτέ να παρηγορηθεί για τον χωρισμό αυτό και πέθανε σε ηλικία 34 ετών από υπερβολική δόση μορφίνης, στην οποία είχε εθιστεί. Αν και δεν διακρίθηκε ως μεγάλος ηθοποιός, ο Δ. επιβλήθηκε στο παρισινό κοινό με τη μεγαλοπρέπεια του παρουσιαστικού του. Οι κριτικοί επαίνεσαν από τους ρόλους του εκείνον του Αρμάνδου στο έργο του Δουμά γιου Η κυρία με τις καμέλιες και του Φίλιππα στον Αρχισιδηρουργό του Ονέ. Πρωταγωνίστησε επίσης στα δράματα Έχθρες μητέρες, Σαπφώ και Κόμισσα Σάρα. Η κόρη του Δ., Τερέζα (1889-1967), εξώγαμο παιδί του με μία κομπάρσο του θεάτρου, έγραψε μία ανάλογη ιστορία, την οποία μετέφερε ο Φρέντυ Γερμανός στο βιβλίο του Τερέζα, που διασκευάστηκε μάλιστα για το θέατρο και ανέβηκε από το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής, μετά τον θάνατο του συγγραφέα. Συγκεκριμένα, η Τερέζα Δαμαλά, που δεν γνώρισε τον πατέρα της, ο οποίος πέθανε λίγο μετά τη γέννησή της, πέρασε τη ζωή της ανάμεσα στο Παρίσι, στην Κωνσταντινούπολη, στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, στις οποίες γνώρισε σημαντικές προσωπικότητες (Ίωνα Δραγούμη, Έρνεστ Χεμινγουέι, Πάμπλο Πικάσο, για τον οποίο πόζαρε ως μοντέλο, Μουσολίνι κ.ά.) και συνδέθηκε ερωτικά με αρκετούς από αυτούς.